Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λάτρης του διαδικτύου κι απο τους πολιτικούς με τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικές ιστοσελίδες, είναι Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος.Σήμερα ξεδιπλώνει στο "Κουρδιστό Πορτοκάλι" τις σκέψεις του για το Περιβάλλον, τις ευθύνες της Πολιτείας, αλλά και των πολιτών απέναντι στο "δένδρο που πληγώνουμε"...
- Αγαπητέ κε Μητσοτάκη,
Πιστεύετε ότι αρκεί η θέληση μιας οικογένειας να "εκπαιδεύσει" η ίδια τα παιδιά της στην αγάπη για το Περιβάλλον, όταν η επίσημη Πολιτεία με τα όργανά της -Πολεοδομίες, Δασαρχεία κλπ-αλλά και με τους ελεγκτικούς της μηχανισμούς οι οποίοι παρέχουν "προστασία" σε ρυπογόνες βιομηχανίες-εργοστάσια, ασελγεί στο Πράσινο, στα ποτάμια, στις λίμνες, στις θάλασσες, στη φύση;
"Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Η συνειδητοποίηση όμως από όλους της ατομικής μας ευθύνης για το περιβάλλον είναι βασική προϋπόθεση κάθε προσπάθειας να αλλάξουν τα κακώς κείμενα που αναφέρετε. Όταν η κοινωνία μένει απαθής, τότε προσφέρει ένα ιδιότυπο άλλοθι σε κάθε λογής κρατικές υπηρεσίες να κάνουν τα στραβά μάτια σε φαινόμενα καταστροφής του περιβάλλοντος. Αν δεν μάθουμε πρώτα από όλα εμείς οι ίδιοι να μην προσβάλλουμε το περιβάλλον με τη συμπεριφορά μας, τότε δεν μπορούμε να περιμένουμε να βελτιωθεί η κατάσταση. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι κρατικές υπηρεσίες δεν έχουν ακέραια την ευθύνη της αυστηρής εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Εγώ όμως πιστεύω πολύ στην αξία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Επιμένω στην ανάγκη καλλιέργειας οικολογικής αγωγής μέσα στην οικογένεια και στο σχολείο, από τις μικρές ηλικίες. Γιατί - για να παραφράσω την περίφημη φράση του J. F. Kennedy - πρέπει και στη Ελλάδα να σταματήσουμε να αναρωτιόμαστε τι κάνει η χώρα μας για εμάς και να δούμε τι κάνουμε εμείς για το περιβάλλον στη χώρα μας."
-Πως εισπράττετε ο ίδιος την εικόνα των βουλευτών συναδέλφων σας αλλά και των υπουργών που κυκλοφορούν στο κέντρο της Αθήνας με τις κρατικές λιμουζίνες των χιλιάδων κυβικών αντί να επιλέγουν άλλους, πιο φιλικούς προς το Περιβάλλον αλλά και την αισθητική μας, τρόπους μετακίνησης;
"Είναι πολύ ακριβή η βενζίνη για να κυκλοφορεί κανείς με λιμουζίνες…!! Άλλωστε δεν με εκφράζει η μετακίνηση με μεγάλου κυβισμού οχήματα μέσα σε μια πόλη που ασφυκτιά κυκλοφοριακά και περιβαλλοντικά. Ειδικά όταν ως βουλευτές έχουμε πια τη δυνατότητα να προμηθευτούμε αυτοκίνητα φιλικά προς το περιβάλλον, δεν υπάρχει κανένας λόγος να κινούμαστε για λίγα χιλιόμετρα με μεγάλα και ρυπογόνα αυτοκίνητα. Είναι όμως θέμα προσωπικής επιλογής, γι’ αυτό εγώ οδηγώ ένα μικρό υβριδικό αυτοκίνητο. Επίσης, περπατάω πολύ και χρησιμοποιώ τα μέσα σταθερής τροχιάς που είναι τα πιο αξιόπιστα από πλευράς χρόνου. Είναι και μια καλή ευκαιρία να συναντώ ανθρώπους και να συνομιλώ μαζί τους κάτι που είναι πολύ χρήσιμο για μένα, ειδικά σε μια περίοδο που οι πολιτικοί εμφανιζόμαστε περίπου να είμαστε εκτός τόπου και χρόνου…"
-Είναι δυνατόν εν έτει 2008, να εξαρτάται η δημιουργία Υπουργείου Περιβάλλοντος από τις διαθέσεις του κου Σουφλιά; Θα μπορούσε για παράδειγμα ένας υπουργός σε κάποια Περιφέρεια της Γερμανίας, να βγει και να υποστηρίξει ότι θ αποφασίσει ο ίδιος πότε θα ιδρυθεί Υπουργείο Περιβάλλοντος, δίχως να είχε αποπεμφθεί την ίδια στιγμή;
"Νομίζω ότι αδικείτε λίγο και τον κ. Σουφλιά και μια σημαντική κυβερνητική πρωτοβουλία. Η εξαγγελία για δημιουργία ανεξάρτητου υπουργείου περιβάλλοντος σε ένα χρόνο από τώρα, δεν ήταν προσωπική υπόσχεση κανενός Υπουργού, αλλά κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησης. Η συνειδητοποίηση της ανάγκης για ένα ισχυρό Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν μπορεί να ανήκει μόνο σε έναν άνθρωπο, είμαστε άλλωστε πολλοί αυτοί που το έχουμε ζητήσει εδώ και πολύ καιρό. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση ανταποκρίνεται σε αυτό το πολιτικό και κοινωνικό αίτημα, είναι από μόνο του ένα σημαντικό βήμα. Δεν έχει τη σημασία ποιος πιστώνεται μια πρωτοβουλία, αλλά ποιος και πώς την υλοποιεί. Γι’ αυτό πιστεύω ότι εάν θέλουμε να αποκτήσουμε ένα πραγματικά ισχυρό και αποτελεσματικό Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν πρέπει απλά να βάλουμε μια ταμπέλα σε ένα κτίριο. Πρέπει να αξιοποιήσουμε το χρόνο που μεσολαβεί και να κάνουμε από τώρα την κατάλληλη προετοιμασία τόσο για τις αρμοδιότητες όσο και για την στελέχωσή του ώστε, όταν ιδρυθεί, να μην ψάχνει τον ρόλο του αλλά να ριχτεί αμέσως στη μάχη των περιβαλλοντικών προβλημάτων."
-Σε περίπτωση που σε κάποια μελλοντική κυβέρνηση θ αναλαμβάνατε το Υπ. Περιβάλλοντος, ποιο θα ήταν το μεγάλο στοίχημα που θα θέλατε να κερδίσετε;
"Δεν παίζω στοίχημα και είναι δύσκολο να διαλέξω… Παρόλο που η προσπάθεια για ένα βιώσιμο περιβάλλον δεν μπορεί να είναι ατομική αλλά συλλογική υπόθεση, θα έθετα δύο στόχους, έναν μακρινό και έναν κοντινό. Ο πρώτος και πιο μακρινός, θα ήταν να μην δούμε ξανά ούτε ένα σκουπίδι πεταμένο δεξιά και αριστερά στους δρόμους, τις παραλίες, τα δάση της χώρας μας. Ο δεύτερος και πιο άμεσος στόχος, θα ήταν να περιοριστεί δραστικά η εκτός σχεδίου δόμηση. Η αυθαίρετη δόμηση είναι μια διαχρονική πληγή για το φυσικό περιβάλλον αλλά συνιστά και πλήγμα στην κοινωνική συνοχή καθώς χωρίζει τους πολίτες σε «πρώτης» και «δεύτερης» κατηγορίας, ενώ αποτελεί ομολογία αδυναμίας του κράτους να εξασφαλίσει ίση μεταχείριση σε όλους. Γι’ αυτό και πριν από λίγους μήνες, όταν συζητήθηκε το Χωροταξικό, έκανα συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εάν βάλουμε ψηλά τον πήχη, πιστεύω ότι μπορούμε ως οργανωμένη Πολιτεία κάνουμε πολλά περισσότερα από όσα έχουμε κάνει μέχρι σήμερα."
-Τι κάνετε ο ίδιος στη διάρκεια μιας μέρας για να προστατέψετε το Περιβάλλον;
"Δεν κάνω περισσότερα από ό,τι πιθανώς κάνουν άλλοι συμπολίτες μας. Προσπαθώ όμως να ακολουθώ και εγώ έναν πιο «πράσινο» τρόπο ζωής. Οδηγώ υβριδικό αυτοκίνητο, χρησιμοποιώ τα μέσα μεταφοράς, κάνω ανακύκλωση στο σπίτι και το γραφείο μου, κλείνω τα φώτα και τα κλιματιστικά όταν δεν χρειάζονται. Προσπαθώ επίσης να φέρνω τα παιδιά μου κοντά στη φύση έτσι ώστε να γνωρίσουν τις ομορφιές της χώρας μας και να έχουν ένα επιπλέον κίνητρο για να προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον. Το καλοκαίρι πήγα με τα παιδιά μου στην Ήπειρο, στο Βίκο, ένα περιβαλλοντικό κόσμημα, ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς που - θες δεν θες - σε κάνει να σκεφτείς την υποχρέωσή σου να κάνεις ό,τι περνά από το χέρι σου για να συμβάλλεις στην διατήρηση της ομορφιάς της ελληνικής φύσης. Δεν είμαι ακόμα ικανοποιημένος από τις επιδόσεις μου και θα προσπαθήσω να κάνω κι εγώ ακόμα περισσότερα πράγματα για το περιβάλλον, αλλά πιστεύω ότι είμαι σε καλό δρόμο. "
- Αν πάτε μια βόλτα ως το Σούνιο από την παραλιακή, θα διαπιστώσετε ότι δεκάδες βίλες-φρούρια, είναι χτισμένες πάνω στο κύμα. Γιατί καμιά κυβέρνηση δεν τις γκρεμίζει;
"Γι’ αυτό θα πρέπει να ρωτήσετε όσους έχουν κατά καιρούς ασκήσει εκτελεστική εξουσία. Αλλά θα σας πω χωρίς περιστροφές ότι τα αυθαίρετα δεν γκρεμίζονται λόγω του φόβου αυτού που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε στην Ελλάδα «πολιτικό κόστος». Παρόλο που δεν μου ταιριάζει αυτή η λογική, εγώ θα σας έλεγα ότι αναλαμβάνουμε ακόμα μεγαλύτερο πολιτικό κόστος επειδή δεν τα γκρεμίζουμε. Θα επαναλάβω ότι η αυθαίρετη δόμηση είναι μια καραμπινάτη περίπτωση κοινωνικής αδικίας και μιας διαχρονικής πρακτικής που προκαλεί το δημόσιο αίσθημα. Συντηρούμε χρόνια τώρα μια πρακτική, μια ελληνική πατέντα, και πριν βάλουμε στη ζυγαριά το ένα ή το άλλο πολιτικό κόστος, πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι αυτή η κατάσταση δεν πάει άλλο."
- Γιατί η Πολιτεία δεν φροντίζει να μας ενημερώσει διεξοδικά για τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή, τα φωτοβολταικά κλπ; Μήπως κάτι τέτοιο είναι ενάντια στο μονοπώλιο της ΔΕΗ και στους ισχυρούς προμηθευτές της;
"Μα δεν είναι ούτε προς το συμφέρον της ΔΕΗ να μην ενσωματώνει καθαρές μορφές ενέργειας και να συνεχίζει να λειτουργεί ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ρεύματος. Με τα αποθέματα λιγνίτη να τελειώνουν σε λίγα χρόνια και με τις τιμές του πετρελαίου στα ύψη, είναι εξαιρετικά ασύμφορος ο σημερινός τρόπος παραγωγής ενέργειας. Όπως ασύμφορος είναι όμως και ο τρόπος κατανάλωσης ενέργειας και θέλω να σταθώ λίγο σ’ αυτό. Συμφωνώ ότι οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας - όπως για παράδειγμα τα οικιακά φωτοβολταϊκά ή οι ηλιακοί θερμοσίφωνες - πρέπει να μπουν υποχρεωτικά σε κάθε κτίριο. Είναι κάτι που το έχω προτείνει. Εκεί όμως που πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη βαρύτητα είναι στην εξοικονόμηση ενέργειας. Και εκεί δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό. Μπορούμε με συγκεκριμένες κινήσεις να κάνουμε την διαφορά και να αλλάξουμε το σημερινό μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας στην χώρα μας. Χωρίς όμως μεγαλύτερη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και για τις ΑΠΕ και για την εξοικονόμηση, θα κάνουμε μια τρύπα στο νερό. "
-Πιστεύετε ότι θα πρέπει να υπάρξει αστυνόμευση και των πολιτών, οι οποίοι συστηματικά λειτουργούν σε βάρος του Περιβάλλοντος (π.χ. σπαταλώντας νερό για να πλύνουν με το λάστιχο το αυτοκίνητό τους, πετώντας τα σκουπίδια από ψηλά, γόπες στους δρόμους και τα σχετικά;) Για ποιο λόγο θα πρέπει ν ανεχόμαστε τέτοιες συμπεριφορές;
"Το έχω σκεφτεί κι εγώ πολύ αυτό το θέμα, αλλά έχω καταλήξει ότι η αστυνόμευση από μόνη της δεν είναι αποτελεσματική λύση. Όλα όσα αναφέρετε παραπάνω είναι καθημερινές συμπεριφορές που προφανώς δεν μπορεί να είναι ανεκτές αλλά που πρακτικά δεν αστυνομεύονται. Όλα εξαρτώνται από την κουλτούρα του καθενός και από τον βαθμό συνειδητοποίησης της ατομικής του ευθύνης σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον, όπως είπα και παραπάνω. Οπότε πιστεύω ότι σε αυτήν την περίπτωση, χρειάζεται περισσότερη παιδεία και όχι αστυνομία."
-Όταν καίγεται ο Υμηττός και η Πάρνηθα και την επόμενη στιγμή ξεφυτρώνουν βίλες στα καμένα αλλά και διεκδικητές οικοπέδων μέσα στο δάσος, πως είναι δυνατόν να μην ξηλώνονται την ίδια στιγμή οι υπουργοί που προΐστανται των αρμοδίων Υπηρεσιών;
"Σωστή επισήμανση ειδικά σε μια περίοδο που διεκδικήσεις και μάλιστα «ιερές» έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας. Μην ξεχνάμε ότι αυθαίρετα και διεκδικήσεις ξεφυτρώνουν και σε εκτάσεις που είναι ακόμα καταπράσινες. Γι’ αυτό το φαινόμενο φταίνε δύο βασικοί παράγοντες: από τη μία, η ανυπαρξία δασικών χαρτών, δασολογίου, κτηματολογίου και, μέχρι πρότινος, χωροταξικού σχεδίου, που είναι η αιτία των «κατά το δοκούν» αποχαρακτηρισμών καμένων δασικών εκτάσεων. Από την άλλη, η ανεπάρκεια των υπηρεσιών και οι αντικρουόμενες ερμηνείες της νομοθεσίας δημιουργούν πολλά «παραθυράκια» που οδηγούν σε οικοπεδοποιήσεις εκτάσεων που κατά τεκμήριο είναι ή υπήρξαν δασικές. Αυτό που πρέπει, επομένως, πρώτα να δούμε είναι τα νομοθετικά κενά και οι ανεπάρκειες της δημόσιας διοίκησης πριν σπεύσουμε να ρίξουμε στην πυρά τους εκάστοτε πολιτικούς προϊσταμένους των κρατικών υπηρεσιών."
-Θεωρείτε ειλικρινές το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Περιβάλλον και την Πράσινη Ανάπτυξη, η μήπως αποτελεί στάχτη στα μάτια των Ευρωπαίων πολιτών, μια και η επιρροή που έχουν πολλές ισχυρές όσο και ρυπογόνες βιομηχανίες στις κυβερνήσεις είναι τεράστια;
"Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποδείξει ότι το περιβάλλον και η βιώσιμη ανάπτυξη είναι στον πυρήνα των προτεραιοτήτων της. Το ενδιαφέρον της είναι ειλικρινές αλλά αυτό που μένει να αποδειχθεί είναι κατά πόσον είναι ειλικρινές και το ενδιαφέρον των εθνικών κρατών να προχωρήσουν σε αποτελεσματικές πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος. Η ΕΕ έχει αποδείξει επίσης με συγκεκριμένες προτάσεις ότι, ανεξάρτητα από τα όποια συμφέροντα, είναι προσηλωμένη στο στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων, όπως για παράδειγμα με την πρόσφατη πρόταση του έλληνα επιτρόπου για υποχρεωτική μείωση των ρύπων από τα νέα αυτοκίνητα. Παρόλο που δεν είμαι υπέρμαχος της λογικής των συμφερόντων, θα σας αντιστρέψω τη συλλογιστική, με την παρατήρηση ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει αρχίσει να δημιουργείται μια νέα δυναμική αγορά, αυτή της «πράσινης» οικονομίας, που θα μπορούσε και αυτή να πιέσει για ακόμα μεγαλύτερες πρωτοβουλίες για το περιβάλλον. Γι’ αυτό πιστεύω ότι το ποτάμι του περιβάλλοντος για την ΕΕ δεν γυρίζει πλέον πίσω."
